Als de prijs stijgt, dan zal de vraag dalen. Dat is een economische wetmatigheid die je op de middelbare school al bijgebracht wordt. Meestal klopt dat wel, maar tussen zeven en negen uur in de ochtend en vier en zes uur in de middag gelden er op de weg en het spoor hele andere wetten. Dan regeert moeder Natuur. Zij heeft bepaald dat het voor iedereen beter is om overdag te werken en ’s nachts te slapen. De directeuren en bestuursvoorzitters verwachten prestaties en daarom staan we aan het begin van de dag in de file en proppen we ons massaal in trein, tram en bus. Een uur of negen later doen we hetzelfde, maar dan de andere kant op. Het maakt geen moer uit hoe hoog de prijs van de benzine is, we stappen ’s morgens gewoon in de auto, want we worden op het werk verwacht. Hetzelfde geldt voor het openbaar vervoer. Als je geen zin hebt om te fietsen of het is gewoon te ver, dan stap je ’s morgens in. Je hebt geen keus. Plicht roept.
En toen las ik een klein artikel in de krant: “De Nederlandse Spoorwegen (NS) krijgen van het kabinet groen licht om reizigers tijdens de spits vanaf 2026 een hogere ritprijs te laten betalen.” Mijn bek viel open. Waarom? Wouter Koolmees, de baas van de NS, wil de treinkaartjes in de spits tientallen procenten duurder maken, omdat de treinen dan propvol zitten. In de daluren verplaatsten we nu “warme lucht”, legt Wouter uit. Dan kunnen de kaartjes wel wat goedkoper. Wouter Koolmees is een intelligente man. Hij studeerde economie aan de universiteit van Utrecht en was minister in het kabinet Rutte-III. Zou hij echt denken dat het prijsmechanisme ook in de ochtend- en avondspits werkt? Zou hij echt denken dat de economische wetten sterker zijn dan de wetten van de natuur en de bestuursvoorzitters? Slapen doen we ’s nachts Wouter! Als je meer geld nodig hebt voor de goede zaak van het spoor, zeg dat dan gewoon. Verhoog de prijs, zorg voor meer conducteurs en zorg voor langere treinen.
